Πώς να επιβάλλω συνέπειες στο παιδί μου;
Πώς να επιβάλλω συνέπειες στο παιδί μου;
Συχνά συνηθίζουμε να λέμε ότι οι γονείς πρέπει να επιβάλλουν όρια και συνέπειες, αρνητικές ή θετικές ανάλογα με τη συμπεριφορά του παιδιού τους. Η επιβολή συνεπειών έχει σκοπό να εκπαιδεύσει το παιδί στην αναγνώριση της σωστής και λάθος συμπεριφοράς και στην απόκτηση ευθύνης. Για το λόγο αυτό οι συνέπειες δεν πρέπει να παίρνουν τη μορφή τιμωρίας και να επιβάλλονται με θυμό από τους γονείς.
Εάν οι συνέπειες παρουσιαστούν και επιβληθούν με σωστό τρόπο είναι πιθανό να συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση των αρνητικών συμπεριφορών του παιδιού και στην ενίσχυση και εδραίωση των θετικών συμπεριφορών. Οι συνέπειες διαχωρίζονται σε φυσικές και λογικές. Οι φυσικές συνέπειες έπονται άμεσα της συμπεριφοράς του παιδιού (π.χ. ένας γονιός δεν παρεμβαίνει να προστατέψει το παιδί του όταν εκείνο πηδά συνεχώς από τον καναπέ). Ο γονιός επιτρέπει τις φυσικές συνέπειες ώστε το παιδί να μάθει να ενεργεί παίρνοντας την ευθύνη για την απόφαση που παίρνει. Λογική συνέπεια ορίζεται η προσχεδιασμένη συμπεριφορά του γονιού σε συγκεκριμένες αρνητικές συμπεριφορές του παιδιού. Τις δηλώνουμε εκ των προτέρων με σαφή τρόπο στο παιδί (π.χ. εάν ζωγραφίζεις τον καναπέ τότε θα σου πάρω τους μαρκαδόρους).
Οι συνέπειες πρέπει να είναι σχετικές με τη συμπεριφορά του παιδιού, να επιβάλλοντας άμεσα και να είναι με σαφήνεια διατυπωμένες. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα επιβολής συνεπειών.
(Πηγή: Τα 10 σκαλοπάτια προς την καλύτερη συμπεριφορά, Ιωάννα Γιαννοπούλου, Σ. Λαρδούτσου, Αλεξάνδρα Κερασιώτη. – Χανιά: Γλαύκη, 2016)
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Το παιδί δεν πλένει τα χέρια του πριν το φαγητό
ΠΙΘΑΝΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ: Η μαμά δε σερβίρει φαγητό
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Το παιδί ζωγραφίζει με μαρκαδόρους τον καναπέ
ΠΙΘΑΝΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ: Παίρνουμε τους μαρκαδόρους από το παιδί για 5 λεπτά
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Το παιδί αρνείται να ντυθεί το πρωί, κάνει φασαρία, θέλει να μείνει με τις πιτζάμες και αρνείται να πάει σχολείο
ΠΙΘΑΝΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ: Το παιδί πάει στο σχολείο με τις πιτζάμες
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: Το 6χρονο παιδί σας παίζει επικίνδυνα στην παιδική χαρά
ΠΙΘΑΝΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ: Παίρνουμε το παιδί από την παιδική χαρά
Πρέπει να θυμόμαστε ότι:
- Δεν επιβάλλουμε συνέπειες αν πρώτα δεν έχουμε προειδοποιήσει το παιδί
- Δίνουμε μια ευκαιρία πριν την επιβολή της συνέπειας
- Εφαρμόζουμε τη συνέπεια την κατάλληλη στιγμή (αμέσως μετά την εμφάνιση της αρνητικής συμπεριφοράς)
- Είμαστε σταθεροί και επιβάλλουμε τις συνέπειες που έχουμε ορίσει
- Δεν επιβάλλουμε υπερβολικά αυστηρές συνέπειες
- Επιβάλλουμε τις συνέπειες από κοινού (και οι 2 γονείς) στο παιδί
- Δεν επιβάλλουμε συνέπειες όταν είμαστε θυμωμένοι ή έχουμε χάσει την ψυχραιμία μας
Αλεξίου Βανέσσα,
Ψυχολόγος
